grandelib.com logo GrandeLib tl FILIPINO

Biology / Biologie - Lexicon

Ang biyolohiya, mula sa mga salitang Griyego na bios (buhay) at logia (pag-aaral), ay ang siyentipikong pag-aaral ng buhay. Ito ay isang malawak at masalimuot na larangan na sumasaklaw sa lahat mula sa mikroskopikong mundo ng mga molekula hanggang sa malawak na ekosistema ng ating planeta.

Sa konteksto ng wikang Filipino, ang biyolohiya ay mahalaga hindi lamang sa pag-unawa sa ating sariling katawan at kalikasan, kundi pati na rin sa pagpapahalaga sa tradisyonal na kaalaman tungkol sa mga halaman, hayop, at kanilang gamit sa panggagamot at pang-araw-araw na buhay. Maraming katutubong paniniwala at kasanayan ang nakabatay sa obserbasyon at pag-unawa sa mga biyolohikal na proseso.

Ang pag-aaral ng biyolohiya ay nangangailangan ng pag-unawa sa mga pangunahing konsepto tulad ng selula, genetika, ebolusyon, ekolohiya, at anatomiya. Mahalaga rin ang paggamit ng siyentipikong pamamaraan – pagmamasid, pagbuo ng hipotesis, pag-eeksperimento, at pagsusuri ng datos.

  • Ang biyolohiya ay may maraming sangay, kabilang ang botanika (pag-aaral ng halaman), zoolohiya (pag-aaral ng hayop), mikrobiyolohiya (pag-aaral ng mikroorganismo), at biyokimika (pag-aaral ng mga kemikal na proseso sa buhay na organismo).
  • Ang pag-unawa sa biyolohiya ay kritikal sa paglutas ng mga problema sa kalusugan, agrikultura, at pangangalaga sa kapaligiran.
  • Ang pag-aaral ng biyolohiya ay nagpapalawak ng ating pag-unawa sa mundo at sa ating lugar dito.

Sa pag-aaral ng leksikon ng biyolohiya, mahalagang tandaan ang mga terminong teknikal at ang kanilang mga katumbas sa wikang Filipino. Ang pagiging pamilyar sa mga terminong ito ay makakatulong sa mas malalim na pag-unawa sa mga konsepto ng biyolohiya.

Zelle
dna
DNA
Gen
Protein
Enzym
Organismus
Photosynthese
Evolution
Mutation
Chromosom
zellulär
Kern
Ribosom
Zytoplasma
Membran
Stoffwechsel
Mikrobiologie
Bakterien
Virus
immun
Hormon
Gewebe
Orgel
uri ng hayop
Spezies
Ökologie
Genetik
Zygote
Mitose
Meiose
Fotosystem
Chloroplast
Wasser-
Organellen
Allel
dominant
rezessiv
Phänotyp
Genotyp
Taxonomie
Anpassung
Photosyntheseprodukte
autotroph
heterotroph
Biom
Symbiose
Desoxyribose
Archaeen
Chlorophyll
Zytokinese